Το θέαμα στην Ουάσιγκτον σχετικά με το ανώτατο όριο χρέους (δηλαδή τους περιορισμούς στο πόσο επιτρέπεται να δανείζεται η κυβέρνηση), ώθησε τον Λευκό Οίκο να ισχυριστεί ότι οι αντίπαλοι της Αμερικής τρίβουν τα χέρια τους αναμένοντας μια χρεοκοπία των ΗΠΑ. Αλλά σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο, η αθέτηση των υποχρεώσεων των ΗΠΑ απειλεί να συμπαρασύρει και τον υπόλοιπο πλανήτη.
γράφει ο Ilya Tsukanov
Ο πρόεδρος Μπάιντεν εξαπέλυσε μια επίθεση γοητείας με στόχο τους Ρεπουμπλικάνους του Κογκρέσου εν μέσω της κρίσης του ανώτατου ορίου χρέους, χαιρετίζοντας τον ηγέτη των Ρεπουμπλικάνων στη Βουλή των Αντιπροσώπων Κέβιν ΜακΚάρθι ως «έντιμο άνθρωπο», ενώ παράλληλα χτύπησε τον εαυτό του στην πλάτη ως ηγέτη με «πολλή σοφία» και ως κάποιον που «γνωρίζει περισσότερα από τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων».
Ο ηγέτης της μειοψηφίας της Γερουσίας Μιτς Μακόνελ έδωσε σήμα στον Λευκό Οίκο ότι είναι έτοιμος να παίξει σκληρή μπάλα, υπογράφοντας μαζί με περισσότερους από 40 συναδέλφους του από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα επιστολή που απευθύνεται στον Δημοκρατικό ηγέτη της πλειοψηφίας της Γερουσίας Τσακ Σούμερ, προειδοποιώντας ότι οι Ρεπουμπλικάνοι δεν θα υποστηρίξουν «κανένα νομοσχέδιο που αυξάνει το ανώτατο όριο του χρέους χωρίς ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις στις δαπάνες και τον προϋπολογισμό».
Ο Μακόνελ και ο Μακάρθι επιθυμούν βαθιές περικοπές – μεταξύ άλλων, να αφαιρεθούν τρισεκατομμύρια δαπανών από τον προϋπολογισμό την επόμενη δεκαετία για μια σειρά προγραμμάτων, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων δισεκατομμυρίων από την πολυδάπανη ατζέντα του Μπάιντεν για το κλίμα.
Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ αναμένεται να ξεμείνει από χρήματα και να κηρύξει στάση πληρωμών για το χρέος της ήδη από την 1η Ιουνίου, με την υπουργό Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν να καλεί τους νομοθέτες να συμμαζέψουν τις ενέργειές τους προτού βυθίσουν τη χώρα σε οικονομική αναταραχή.
Ο Μπάιντεν έχει βάλει στο στόχαστρο τους Ρεπουμπλικάνους και τους Ρεπουμπλικάνους MAGA ειδικότερα για το αδιέξοδο του ανώτατου ορίου χρέους, κατηγορώντας τους ότι προωθούν μια «κατασκευασμένη κρίση» και ρίχνοντας σκιά στις στατιστικές του για τις καλές θέσεις εργασίας. «Ας το ξεκαθαρίσουμε: Προσπαθούν να κρατήσουν το χρέος όμηρο για να συμφωνήσουμε σε κάποιες δρακόντειες περικοπές, υπέροχα δύσκολες και επιζήμιες περικοπές. Αλλά δυστυχώς, απειλούν να ακυρώσουν όλη αυτή την πρόοδο αφήνοντάς μας να χρεοκοπήσουμε», δήλωσε την Παρασκευή.
Το έλλειμμα του προϋπολογισμού της Αμερικής διογκώθηκε κατά περισσότερο από 1,1 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο εξάμηνο του οικονομικού έτους 2023, 430 δισεκατομμύρια δολάρια πάνω από αυτό που ήταν την ίδια περίοδο το 2022. Οι ΗΠΑ έχουν να παρουσιάσουν πλεόνασμα στον προϋπολογισμό τους από το 2001. Η αδυναμία αντιστοίχισης εσόδων και δαπανών έχει οδηγήσει σε διόγκωση του εθνικού χρέους, από περίπου 3 τρισεκατομμύρια δολάρια το 1989 σε πάνω από 31,7 τρισεκατομμύρια δολάρια σήμερα – με το χρέος να έχει εκτιναχθεί κατά περίπου 15 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο την τελευταία δεκαετία. Το συνολικό χρέος – το οποίο περιλαμβάνει το εθνικό χρέος συν τις κρατικές, τοπικές και ατομικές υποχρεώσεις, έχει ξεπεράσει τα 96 τρισεκατομμύρια δολάρια – λιγότερο από 10 τρισεκατομμύρια από το σύνολο του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος των 103,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2022.
Οικονομική κατάρρευση των ΗΠΑ: Ο κόσμος θα θερίσει ό,τι σπέρνει η Αμερική
Η κυβέρνηση Μπάιντεν προσπάθησε να αποσπάσει την προσοχή των Αμερικανών από τη γιγαντιαία φούσκα χρέους που προκλήθηκε από δεκαετίες σπάταλης κυβερνητικής πολιτικής χρησιμοποιώντας τη λέξη «R». Την Πέμπτη, η διευθύντρια του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου Shalanda Young δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι συμφωνεί ολόψυχα με την εκτίμηση της επικεφαλής της Διευθύντριας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών Avril Haines ότι η Ρωσία και η Κίνα θα ήθελαν πολύ να χρεοκοπήσουν οι ΗΠΑ και να βυθίσουν την οικονομία στο χάος.
«Αυτό – αυτό είναι – αυτό απλά δίνει στον παγκόσμιο ανταγωνιστή μας. Το λατρεύουν αυτό. Τους αρέσει να βλέπουν χάος στο αμερικανικό σύστημα. Τους αρέσει να βλέπουν ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τις βασικές μας δουλειές. Δεν είναι τίποτα λιγότερο από μια δοκιμή του τι λειτουργεί σε αυτόν τον κόσμο. Λειτουργεί ακόμη η δημοκρατία ή λειτουργεί ο κινεζικός τρόπος;» διερωτήθηκε ο αξιωματούχος.
Αλλά το πραγματικό «τεστ» μπορεί να είναι το πόσο καλά ο υπόλοιπος κόσμος θα μπορέσει να διαχειριστεί τις επιπτώσεις μιας κρίσης χρέους και μιας οικονομικής κατάρρευσης των ΗΠΑ.
Το 1929, ένα κραχ στην αγορά της Wall Street προκάλεσε παγκόσμια ύφεση που επηρέασε το μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη και τελικά κατέληξε στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ογδόντα χρόνια αργότερα, ένα άλλο κραχ της αμερικανικής αγοράς προκάλεσε μια παγκόσμια «Μεγάλη Ύφεση», αποκόπτοντας τρισεκατομμύρια από την οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ και του πλανήτη και στερώντας από μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων που εισήλθαν στο εργατικό δυναμικό αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας – με πολλούς εργαζόμενους, νέους και ηλικιωμένους, να εγκαταλείπουν στη συνέχεια την αγορά εργασίας.
Η Κίνα, η Ρωσία και άλλες οικονομίες των BRICS έκαναν ό,τι μπορούσαν για να προετοιμαστούν για μια νέα οικονομική κατάρρευση των ΗΠΑ, ενισχύοντας την οικονομική συνεργασία, σφυρηλατώντας νέες τραπεζικές συμφωνίες και καταβάλλοντας προσπάθειες για να μειώσουν την εξάρτηση από το πετροδολάριο, την αμερικανική τεχνολογία και να ξεφύγουν από τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που ελέγχονται από τις ΗΠΑ.
Αλλά η διαδικασία αυτή παραμένει ατελής. Όπως έχουν επισημάνει ορισμένοι παρατηρητές, μια χρεοκοπία των ΗΠΑ θα ήταν «καταστροφική» για τις παγκόσμιες αγορές, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ – το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο μετά την Κίνα με βάση το συνολικό ενεργητικό του τραπεζικού τομέα, και ενδεχομένως πυροδοτώντας ένα ντόμινο.
Η μετάδοση μιας απότομης οικονομικής παρακμής των ΗΠΑ θα μπορούσε να εξαπλωθεί γρήγορα στις οικονομίες των συμμάχων και των πελατειακών κρατών της Αμερικής, καθώς και σε σημαντικούς εμπορικούς εταίρους στην Ασία και τη Μέση Ανατολή – ορισμένοι από τους οποίους επιδιώκουν ανεξαρτησία από την Ουάσινγκτον, αλλά συνεχίζουν να βασίζονται στην τεράστια οικονομία της (το εμπόριο ΗΠΑ-Κίνας έφτασε πάνω από 690 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 παρά τις εντάσεις, για παράδειγμα), και στο δολάριο.
Ενώ το παγκόσμιο μερίδιο των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομική παραγωγή έχει μειωθεί από 32% το 1980 σε 24% το 2020, και το μερίδιό τους στο παγκόσμιο εμπόριο μειώθηκε από 14 σε 11% κατά την ίδια περίοδο, το δολάριο παραμένει το go-to μέσο διεθνών ανταλλαγών, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 59% των διαθεσίμων των ξένων κεντρικών τραπεζών και το 74 έως 96% του συνολικού εμπορίου στον κόσμο, ανάλογα με την περιοχή.
Μη βιώσιμο μοντέλο
Η σπάταλη οικονομική πολιτική της Ουάσιγκτον και η πολιτική συσσώρευσης χρέους απειλεί τόσο τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά χωρίς πολιτική λογοδοσία, δεν υπάρχει εύκολη λύση στο πρόβλημα.
«Ακόμη και αν το Κογκρέσο καταφέρει να αυξήσει το ανώτατο όριο του χρέους πριν συμβεί κάτι τόσο τρομερό, το φλερτ του με την καταστροφή χρησιμεύει ως προειδοποίηση για την επιδείνωση της δημοσιονομικής υγείας της Αμερικής και τη δυσκολία ανάκαμψής της», επισημαίνει ένα ευρωπαϊκό επιχειρηματικό έντυπο.
Η ουσία του ζητήματος, σύμφωνα με τον πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου Νταγκ Έλμεντορφ, είναι ότι κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα δεν είναι διατεθειμένο να θυσιάσει τη λαϊκή υποστήριξη για να προβεί σε επώδυνες, αλλά αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να επιλύσουν το ζήτημα του χρέους – με τους Ρεπουμπλικάνους να αποστρέφονται την περικοπή των δικαιωμάτων, ενώ οι Δημοκρατικοί αποφεύγουν την αύξηση των φόρων.
«Και οι δύο αυτές θέσεις είναι προφανώς πολιτικά δημοφιλείς, αλλά αφαιρούν από το τραπέζι τα μεγαλύτερα κομμάτια του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού. Έτσι, είναι όλο και πιο δύσκολο για τα δύο κόμματα να αναπτύξουν ένα σχέδιο που να θέτει τη δημοσιονομική πολιτική σε βιώσιμη πορεία, πόσο μάλλον να συμφωνήσουν σε ένα σύνολο πολιτικών», δήλωσε ο Elmendorf.
«Το βασικό μέτρο της ευπάθειας δεν είναι, σε πρώτη φάση, το ύψος του χρέους της Αμερικής, αλλά μάλλον το διογκούμενο δημοσιονομικό της έλλειμμα», σημείωσαν τα βρετανικά επιχειρηματικά μέσα ενημέρωσης. Επισημαίνοντας τις προβλέψεις ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα θα ανέλθει κατά μέσο όρο στο 7-8% κατά την επόμενη δεκαετία, το πρακτορείο επεσήμανε ότι τα διαδοχικά ελλείμματα ετών θα έχουν ως αποτέλεσμα το εθνικό χρέος να φουσκώσει στο 250% του ΑΕΠ μέχρι το 2050 (τώρα είναι ήδη 123%).
Δωρεάν λογιστικές συμβουλές
Ένας άλλος παράγοντας, που δεν λαμβάνεται υπόψη από τους περισσότερους Αμερικανούς αξιωματούχους και οικονομολόγους, αλλά αναμφίβολα παίζει καθοριστικό ρόλο στην κρίση χρέους της Αμερικής, είναι η εξωτερική πολιτική της Ουάσιγκτον – με το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα, το οποίο καταναλώνει πάνω από το 12% των ομοσπονδιακών δαπανών και σχεδόν το ήμισυ των δαπανών διακριτικής ευχέρειας, να έχει τεθεί σε υπερδιέγερση τις τελευταίες δύο δεκαετίες για την οικοδόμηση αυτοκρατοριών στην Ευρώπη, το Αφγανιστάν και τη Μέση Ανατολή. Δεν είναι μεγάλο μυστήριο γιατί η κυβέρνηση Κλίντον κατάφερε να επιτύχει μέτρια πλεονάσματα στον προϋπολογισμό της τάξης του 0,8-1,2% μεταξύ 1998 και 2001, δεδομένου ότι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου το 1991 επέτρεψε στο έθνος να απολαύσει ένα άνευ προηγουμένου «μέρισμα ειρήνης» που απορρέει από την έλλειψη της ανάγκης να χαϊδεύει το MIC και να χρηματοδοτεί δαπανηρούς στρατιωτικούς τυχοδιωκτισμούς στο εξωτερικό.
Δυστυχώς, η σημερινή κυβέρνηση φαίνεται απίθανο να στραφεί στον μη παρεμβατισμό για να μειώσει το χρέος και το έλλειμμα. Αντ’ αυτού, φαίνεται να είναι προσηλωμένη στην ταυτόχρονη τροφοδότηση συγκρούσεων με αντιπάλους που κυμαίνονται από τη Ρωσία και την Κίνα έως το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα – με όλα αυτά τα κέντρα κρίσεων να απαιτούν χρήματα – και μάλιστα πολλά.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μπορεί κάλλιστα να είναι ότι μια Αμερική που αντιμετωπίζει οικονομική κρίση θα μπορούσε να στραφεί στη χρήση της τεράστιας στρατιωτικής της μηχανής για να εκμεταλλευτεί ακόμη πιο άμεσα εξαρτώμενους και πελάτες για να αποκτήσει κρίσιμους πόρους ή αγορές, ή να εμπλακεί σε στρατιωτικές επιχειρήσεις αστυνόμευσης για να αποτρέψει έθνη από το να αλλάξουν πλευρά και να ενταχθούν σε αντίπαλα αναδυόμενα οικονομικά ή πολιτικά μπλοκ.
Μετάφραση από το πρωτότυπο: Καταχανάς (Γ. Μεταξάς)
Sputnik news
Κανένα ζόρι 